Jeneverbessen

Het wordt winter en de kruidenpluktuin ligt er mooi bij, maar er zullen wel wat kale plekken in komen als het echt koud gaat worden. Het is dit eerste jaar even afwachten wat er zal overleven en hoe begroeid of kaal de kruidenpluktuin er deze winter uit gaat zien. Voor de zekerheid gaan we er komende week twee altijd groene planten inzetten: twee jeneverbessen (Juniperus communis). Dat is een van de drie coniferen die van nature voorkomt in de Benelux.

Daarna gaan we intensief hopen, dat we een jongetjes- en een meisjesjeneverbes hebben gekocht, maar dat weten we voorlopig nog niet. Jeneverbes is tweehuizig; zo noemen we dat als er sprake is van mannelijke en vrouwelijke planten, zoals ook bij de ginkgo, de kiwi en de hulst.

Jeneverbes is belangrijk voor een aantal insecten, zoals de jeneverbeskever, jeneverbesmot en de schorskever, maar of die ze hier in het winkelcentrum kunnen vinden, weten we niet. De mannelijke bloemen zijn stuifmeelleveranciers voor bijen, die zijn er in elk geval wel.

Vruchten

De vruchten worden meestal gedroogd gebruikt. Ze bevatten olie en ongeveer 30% suiker. Na gisting worden de vruchten gedestilleerd voor jenever en andere sterke drank. De vruchten worden ook graag en vaak gebruikt in zuurkool, of bij wild. Ze worden dan eerst gekneusd. Met de knoflookpers zachtjes persen, werkt heel goed. Als de bessen bij het roosteren van vlees over de hittebron gestrooid worden verspreiden ze een heerlijke geur en verloochenen ze niet dat ze van een conifeer afkomstig zijn.Naast de bessen worden ook de bladeren gebruikt, bijvoorbeeld bij het grillen van vis. Het hout wordt nog steeds gebruikt voor het roken van worst, vlees en vis die daardoor een uniek aroma krijgen. Het hout is zacht, maar taai, elastisch en moeilijk te splijten; voorts heeft het een lange levensduur. Insecten lusten het niet. Het ruikt kamferachtig aromatisch. Het jeneverbeshout kan voor fijn houtsnijwerk, draaiers -, meubel – en inlegwerk gebruikt worden. Van het dikste hout maakte men vroeger schuttingpalen, houten emmers, pijpen, wandelstokken en zwepen.

Beschermd

Jeneverbessen zijn altijd groen en in Nederland zwaar beschermd, want ze groeien heel, heel langzaam en ze maken ook heel, heel langzaam bessen. Vanaf de bestuiving in mei duurt het twee tot drie jaar voor de bessen rijp zijn.Vrouwelijke struiken hebben dan ook zowel groene als blauwe bessen.