Mierik

Plant

Mierik (Armoracia rusticana) is de plant, die ons de mierikswortel (horseradish) levert en grappig genoeg noemt men de hele plant dus heel vaak naar de wortel. Ze behoort tot de kruisbloemigen, net als mosterd en de Japanse wasabi, ook planten met een scherpe smaak. Ze staat in de kruidentuin in een ingegraven ton geplant, om te voorkomen dat het gaat woekeren. De plant lijkt wel wat op zuring, maar de bladen worden nog veel groter, tot bijna een meter op goede grond. Er is nog niet van geoogst, daarvoor moet het blad zijn afgestorven door nachtvorst. Vanaf dat moment tot het voorjaar kunnen de wortels worden opgegraven en bewaard, in de koelkast (tot een jaar) of de vriezer tot ze worden gebruikt. Straks, als het weer voorjaar is, mag er ook wel wat blad worden geoogst.

Wortel

De witte wortel van soms wel 6 cm dik wordt geschild en geraspt. Net als bij uien geeft dat tranende ogen, dus zorg voor ventilatie. Bij het raspen komt een vluchtige verbinding vrij, ten gevolge van de kneuzing van de celstructuur, die een scherpe, op mosterd lijkende smaak heeft. Die smaak loopt daarna snel terug tenzij zuur wordt toegevoegd, bij voorkeur azijn, maar citroen kan ook. Dan stabiliseert de smaak. In Nederland is mierikswortel vrij onbekend voedsel, maar Duitsland is het mierikswortelland bij uitstek. Sinds de Middeleeuwen is het al in cultuur. Bij onze oosterburen zijn heuse mierikswortelplaatsen, zoals de dorpjes Urloffen en Baiersdorf. In het laatstgenoemde is een mierikswortelmuseum in een mierikswortelinmaakfabriek. Wat een woord! Men noemt het Meerrettich, maar ook wel de Bayrische Zitrone, vanwege de grote hoeveelheid vitamine C. Rond 1800 brachten de Duitsers het kruid naar Amerika. Daar wordt het vooral in het stroomgebied van de Mississippi rond St. Louis veel verbouwd en gegeten.

Scherp

Geraspte mierikswortel heeft een uitgesproken scherpe smaak, die wat verkoelends heeft. Het is heel gezond en eetlustopwekkend. Het past goed bij gestoofd rundvlees, bij wild, en bij gerookte forel of in combinatie met avocado, maar ook gewoon in aardappelpuree en bij bietensalade. In combinatie met geraspte appel en room wordt de smaak wat zachter en kan dan goed in slasauzen worden toegevoegd. Met zure room en zure appel past het goed bij rosbief, ham of gerookt vlees. Hardgekookte eieren worden heel lekker, als ze worden fijngehakt met een beetje mierikswortel en citroensap. Heeft u blaas of nierklachten dan mag u geen mierikswortel eten.

Bitter

Mierikswortel is het kruid waar Marga Minco de titel van haar boek het bittere kruid aan heeft ontleend. Maror, het bittere kruid, wordt tijdens het Joods Pesachfeest gegeten, een symbool voor het lijden van de Joden tijdens hun slavenbestaan in Egypte.